Kemik Şekil Bozuklukları
KEMİKTE ŞEKİL BOZUKLUĞU NEDİR?
Kemiklerin her insanda benzer olan belirli bir anatomisi vardır ve kemiğin anatomik yapısının bozulması durumlarına kemikte şekil bozukluğu veya kemik deformitesi adı verilir. 3 boyutlu düzlemin her birinde farklı kemik şekil bozukluğu gelişebilir, hatta bazen her iki planda da kemik şekil bozukluğu olabilir. Kemikte şekil bozukluğu doğumsal, doğum sonrası gelişim döneminde oluşabileceği gibi kemikte meydana gelen yapısal bozukluk veya kemikteki kırığın yanlış kaynaması sonrası da gelişebilmektedir.
KEMİKTE ŞEKİL BOZUKLUĞU NEDEN OLUŞUR?
Kemikte şekil bozukluğu genetik, metabolik, nörolojik, travmatik birçok etkene bağlı gelişebilmektedir. Doğum öncesi genetik sebepler, doğum sonrası gelişim döneminde kemikte değişiklik meydana getiren durumlar, vücutta mevcut olan bir hastalığa ikincil gelişen kemik şekil bozuklukları veya kemiğin yapısının bozulduğu kırık sonrası yanlış kaynama kemikte şekil bozukluklarının en sık sebepleridir.
KEMİKTE ŞEKİL BOZUKLUĞU BULGULARI NELERDİR?
Kemik deformitesi yani kemik şekil bozukluğu tanısı gözle görünebilir derecede ilerlediğinde dışarıdan çok rahat fark edilebilmektedir. Bazı kemik şekil bozuklukları uzun sürede yavaş yavaş ilerleyici seyir gösterirken bazıları da ilk baştan itibaren fark edilebilir düzeydedir. Kırık yanlış kaynaması sonrası kemikte şekil bozukluğu geliştiği gibi kırığın kaynamaması sebebiyle de kemikte şekil bozukluğu görülebilir. Kırık tedavisi gören hastada gelişen kemikte şekil bozukluğu doğal olarak gelişen kırığın iyileşme süreciyle alakalıdır. Bunun dışında doğumsal gelişen ve çocuk büyüdükçe ilerleyen veya çocukluk döneminde başlayıp erişkin dönemde bulgu vermeye başlayan kemik şekil bozuklukları da mevcuttur. Dışarıdan görülen şekil bozukluğu dışında ağrı kemik şekil bozukluğundaki diğer önemli bulgulardandır. Ağrının sebebi kemiğin anatomik yapısının bozulması sonucu oluşan anormal yük dağılımıdır. Kemik şekil bozuklukları geliştiği uzva göre farklı bulgular da verebilir. Eklemde hareket kısıtlılığı, güçsüzlük, eklemde gevşeklik veya eklemde sertlik, topallama kemik şekil bozukluklarının diğer önemli bulgularıdır.
KEMİKTE ŞEKİL BOZUKLUĞU TANISI NASIL KOYULUR?
Fizik muayene ile karşı tarafla karşılaştırma kemik şekil bozuklukları tanısında önemlidir. Her insanın anatomisi birbirine benzese de her insan da aynı değildir. Kemik şekil bozukluğu tanısı koyarken aynı zamanda tedavisini yaparken karşı tarafın da değerlendirilmesi çok önemlidir. Hastanın yürüyüşü ile muayenesi odaya girerken başlar. Kemik şekil bozukluğu değerlendirilirken aynı zamanda komşu eklemlerin eklem hareket açıklıkları da değerlendirilmelidir. Muayenede diğer önemli dikkat edilmesi gereken husus kemikte şekil bozukluğu yapan diğer sistemik hastalıklara ait bulguları da araştırmaktır. Kemik şekil bozukluğu önce röntgen ile değerlendirilir. 3 boyutlu değerlendirme gereken durumlarda 3 boyutlu tomografi de istenebilmektedir. Gereken durumlarda MR görüntüleme de tanıda gerekli olabilmektedir.
KEMİKTE ŞEKİL BOZUKLUĞU NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Kemik şekil bozuklukları tedavisi çocukluk çağında şekil bozukluğunun ilerlememesi için cihaz ile tedavi edilebilirken hemen her zaman cerrahi müdahale ile tedavi edilmektedir. Kemik şekil bozukluğunun ameliyatla tedavisinde temel amaç şekli bozukluğunu düzeltmek olduğu için ameliyat öncesi deformitenin açısal ve uzunluk ölçümleri çok önemlidir. İyi bir planlama kemik şekil bozukluğu cerrahisinde başarıyı getirmektedir. Şekil bozukluğu çok ileri boyutta değilse tek aşamada düzeltilebilirken ileri şekil bozuklukları ve buna eşlik eden kısalıklar aşamalı olarak düzeltilmelidir. Aşamalı düzeltme için çoğu zaman eksternal fiksatör denilen ortopedik implantlar kullanılmaktadır. Günümüzde bilgisayarlı fiksatörlerle düzeltme öncesi planlama ve düzeltme sonrası planlama bilgisayar üzerinden planlanabilmektedir. Bunun yanında halka tipi fiksatörler veya tek taraflı fiksatörler de kemik şekil bozukluğu tedavisinde kullanılmaktadır.
KEMİKTE ŞEKİL BOZUKLUĞU TEDAVİSİ SONRASI İYİLEŞME SÜRECİ NASILDIR?
Kemikte şekil bozukluğu cerrahi tedavisinde kemikte cerrahi olarak osteotomi denilen kemik kesisi uygulanır ve düzeltme cerrahisi sonrası bu kemik kesisinin kaynaması beklenir. Kaynama süresince belirli aktiviteler kısıtlanabilirken eklem sertliği gelişmemesi açısından verilen ev egzersizlerinin uygulanması da çok önemlidir. Kemikte şekil bozukluğu tedavisi kemik istenilen düzgün bir şekilde eski haline gelip kaynadıktan sonra sonlanır. Tedavi sonrası eski fonksiyonlara dönmek için bazı durumlarda fizik tedavi ve rehabilitasyon gerekebilmektedir.