TFCC Yırtığı: Nedenleri, Belirtileri ve Tedavi Seçenekleri Hakkında Bilgi
Üçgen Fibrokartilaj Kompleksi (Triangular Fibrocartilage Complex, TFCC), el bileğine çeşitli hareketler sırasında stabilite ve destek sağlayan önemli bir yapıdır. Ancak, TFCC’de meydana gelen yırtıklar önemli rahatsızlıklara neden olabilir ve günlük aktiviteleri etkileyebilir. Bu makalede, hastaların bu durumu daha iyi anlamalarına ve iyileşme sürecinde yol almalarına yardımcı olmak için TFCC yırtığının nedenlerini, belirtilerini ve tedavi seçeneklerini inceleyeceğiz.
TFCC Yırtığı Nedir?
TFCC, el bileğini stabilize eden kıkırdak, bağlar ve tendonlardan oluşan karmaşık bir anatomik yapıdır. El bileği kavrama, döndürme ve kaldırma hareketleri sırasında kuvvetleri yumuşatma ve dağıtma işlevi görür. TFCC yırtığı, bu anatomik yapıda hasar veya yırtılma olduğunda el bileğinde rahatsızlığa ve ağrıya neden olan bir durumdur.
TFCC Yırtığının Nedenleri Nelerdir?
TFCC yırtığına birçok sebep neden olabilir, bunlar arasında şunlar yer alır:
1. Travma: El bileğine doğrudan darbe veya kuvvetli bir şekilde döndürme, TFCC’de yırtıklara neden olabilir.
2. Tekrarlayan Stres: Spor veya mesleki durum gibi tekrarlayan bilek hareketlerini içeren aktiviteler, TFCC’yi zamanla zayıflatabilir ve yırtılma riskini artırabilir.
3. Dejeneratif Değişiklikler: İleri yaşta oluşabilen el bilek eklemi aşınması, TFCC’yi zayıflatabilir ve yaralanmaya daha yatkın hale getirebilir.
4. Bağ gevşekliği: Doğal olarak gevşek bağlara sahip bireyler, artmış eklem hareketliliği ve eklem gevşekliği nedeniyle TFCC yaralanmalarına daha yatkın olabilirler.
TFCC Yırtığının Belirtileri Nelerdir?
TFCC yırtığının belirtileri, yaralanmanın şiddetine bağlı olarak değişebilir, ancak yaygın belirtiler şunları içerir:
1. El bileğinin ulnar tarafında (serçe parmak tarafı dış yan kısım) ağrı, özellikle kavrama veya döndürme hareketleri sırasında.
2. El bileğinde şişlik ve hassasiyet.
3. El bileği hareketleri sırasında tıkırtı veya takılma hissi.
4. Özellikle ağırlık taşırken veya el bileğini yoğun kullanma gerektiren işler yaparken el bileğinde güçsüzlük ve boşluk hissi.
TFCC Yırtığı Nasıl Teşhis Edilir?
TFCC yırtığının teşhisi genellikle bir Ortopedi ve Travmatoloji uzmanı tarafından kapsamlı bir değerlendirmeyi içerir. Teşhiste takip edilecek basamaklar şunlardır:
1. Tıbbi Öykü: Belirtilerin başlangıcı ve şekli, önceki yaralanmalar veya temel sorunlar hakkında bilgi alınır. Meslek özellikle sorgulanmalıdır.
2. Muayene: Ağrı, şişlik ve el bilek stabilitesini değerlendirmek için elle muayene yapılır. El bileği hareket açıklıkları değerlendirilir. Komşu eklemler de değerlendirilir. El bilek muayenesinde kullanılan özet testler yapılır.
3. Görüntüleme: Röntgen ve manyetik rezonans görüntüleme (MR) tetkikleri yapılır. El bileğinde bağları görüntülemek ve TFCC’deki yırtıkları veya anormallikleri belirlemek için MR çoğu zaman yeterlidir.
TFCC Yırtığı Nasıl Tedavi Edilir?
TFCC yırtığı tedavi yaklaşımı, yırtığın yeri ve derecesi ve bireyin yaşam tarzı ve işlevsel kısıtlılığına bağlıdır. TFCC yırtığı tedavi seçenekleri şunları içerir:
1. Dinlenme ve Bileklik: Yırtığın yeni saptandığı durumlarda ve hafif dereceli yırtıklarda, bileği dinlendirme ve eklemin hareketini kısıtlayan bileklik kullanma iyileşmeyi sağlayabilir ve şikayetleri hafifletebilir.
2. İlaçlar: Ağrı kesici ve ödem giderici (anti-inflamatuar) ilaçlar TFCC yırtığına bağlı ağrı ve ödemi azaltmak için reçete edilebilir.
3. Fizik Tedavi: El bileği güçlendirme, kas spazmını azaltma ve hareket kısıtlılığını azaltmayı hedefleyen özel bir fizik tedavi programı ağrıyo azaltabilir ve eklemin işlevini artırabilir.
4. Steroid Enjeksiyonları (İğne Tedavisi): El bileği eklem içine steroid enjekte edilmesi, ağrı ve ödemi geçici olarak azaltabilir.
5. Ameliyat: Ciddi TFCC yırtıklarında veya yukarıdaki tedavilere yanıt vermeyen hastalarda cerrahi müdahale, hasarlı dokuyu onarmak veya yeniden işlevsel hale getirmek için gerekebilir.
TFCC Yırtığı Ameliyatı Olmazsam Ne Olur?
TFCC el bileğinde önemli bir anatomik yapıdır ve el bileği stabilitesi yani kuvvet ve desteğinde önemli fonksiyona sahiptir. TFCC yırtığı ağrıya ve el bileğinde fonksiyon kaybına yol açar. TFCC yırtığı tamit edilmezse sürekli ağrı ve fonksiyon kısıtlılığı meydana gelebilir. Daha basit bir ifadeyle TFCC’yi dizdeki menisküse benzetebiliriz. Fakat menisküs sürekli yük taşıyan bir yapı iken TFCC sadece belirli hareketlerle yüke maruz kalır.
TFCC yırtığınız varsa şikayetiniz yoksa ameliyat olmayabilirsiniz, çünkü belirti vermeyen ve MR’da tesadüfen saptanan TFCC yırtığı zaman içinde el bileğinizi kötü bir duruma büyük ihtimalle götürmez.
Artroskopik TFCC onarımı işi gereği veya günlük aktivitesi sırasında ağrısı olan ve fonksiyon kaybı yaratan hastalara uygulanmalıdır. Yapılan bir bilimsel çalışmada el bileği ekleminde boşluk ve çıkma hissi olmayan hastalarda TFCC yırtığı tedavi edilmediği zaman el bileğinde dejenerasyon gelişmediği gösterilmiştir.
Kısaca özetleyecek olursak artroskopik TFCC onarımı şikayeti olan ve Ortopedi ve Trabmatoloji uzmanının değerlendirmesi neticesinde ameliyat önerilen hastalarda uygulanmalıdır. Her yırtık ameliyat gerektirmez. Tedavi işinize, aktivitenize, yırtığın tipine, yırtığın yerine ve el bileğinizdeki diğer durumlara bağlıdır.
Artroskopik (Kapalı Ameliyat) TFCC Onarımı Nedir?
Artrroskopik TFCC onarımı, TFCC yırtıklarını veya yaralanmalarını tedavi etmek için kullanılan kapalı yöntemle uygulanan bir cerrahi prosedürdür. El bileği kapalı ameliyatı (artroskopisi) TFCC yırtıklarının tedavisinde başarı oranı yüksek bür ameliyattır. Ameliyat sırasında, el bileğinde açılan küçük bir delikten kamera ile eklem içine girilir daha sonra bir başka küçük delikten de muayene etmede kullanılan minik aletler ve yırtığın tedavisinde kullanılan minik cerrahi aletlerle eklem içine girilir. Bu, cerrahın bileğin içini görmesine ve hasar görmüş TFCC’yi özel aletler kullanarak onarmasına olanak tanır.
Artroskopik TFCC Yırtığı Onarımı Öncesi Hazırlık Nasıl Yapılır?
Doktorunuzla görüşüp ameliyat kararı aldıktan sonra ameliyat öncesi hazırlık süreci başlar. Ameliyat öncesi hazırlıkta Anestezi uzmanı tarafından genel tıbbi kan tetkikleriniz, kalp elektrosu (ekg) ve röntgen (akciğer filmi) tetkikleri istenir. Anestezi uzmanı incelemeleri sonucu ameliyatınıza ve anestezi almanıza onay verirse ameliyat için planlama yapılabilir.
Ameliyat günü ameliyattan en az 5-6 saat önce yeme içme kesilmelidir. Eğer sabah saatlerinde artroskopik TFCC onarımı yapılacaksa çoğunlukşa gece 00:00’dan sonra birşey yiyip içmemeniz önerilir.
Ameliyat bölgesi temizliği açısından 1 gün önce banyo yapmanız yeterlidir. Ameliyat bölgesindeki kılların traşlanması ameliyat öncesi yapılabileceği gibi ameliyathanede de yapılabilmektedir.
Artroskopik TFCC Onarımı Ameliyatı Nasıl Uygulanır?
Artroskopik TFCC onarımı özel el aletleri ve özel ameliyathane ekipmanı gerektiren bir ameliyattır. Anestezi uygulandıktan sonra ameliyat bölgesi steril ilaçlı sıvılarla temizlenir ve ameliyat sahası steril örtülerle örtülür. El bileği artroskopisi sırasında eklem içine ulaşabilmek için ve eklem içinde rahat çalışabilmek için cerrah özel bir çekme aparatını hastanın parmaklarına yerleştirir. Bu özel cihaz sayesinde el bileği eklem aralığı daha rahat gözlemlenir ve kullanılan el aletleri eklemde daha rahat çalışır.
Kamera ile el bileğine girildikten sonra anatomik yapılar gözlemle ve el aletleriyle muayene edilir. TFCC’de yırtık olup olmadığı ve yırtığın yeri belirlenir. Yırtığın yeri ve derecesi tedavide çok önemlidir. Örneğin TFCC’yi bir tramboline benzetirsek orta kısımdaki kısmi yırtıklarda sadece traşlama yeterliyken, trambolin mekanizmasını bozan kenardaki yırtıklar mutlaka onarılmalıdır. Kemik yapışma yerindeki yırtıklarda kemiğe anchor adı verilen çapa dikişler koyularak onarım yapılır. Yumuşak doku bağlantı yerlerindeki yırtıklar içten dışa veya dıştan içe yöntemlerle iple dikilmektedir. Kapalı ameliyat esnasında dikişin iplerini geçirmek için, anchor denilen çapa dikişi yerleştirmek için veya dikişi düğümlemek için ek kesiler yapılabilmektedir.
Artroskopik TFCC Onarımı Ameliyatı Sonrası Dönem
Erken Dönem: Tıbbi durumunuza ve ağrınızın derecesine göre ameliyat günü veya ertesi gün taburcu olabilirsiniz. Ameliyattan sonra, onarımı korumak ve iyileşmeyi teşvik etmek için bilek genellikle bir el bilekliği veya atelle desteklenir. Bu dönemde ağrı yönetimi ve şişlik kontrolü de önceliklidir. El ve el bileği sarkıtılmamalıdır. Kalp seviyesi ve üstünde tutulmalıdır. Genellikle 5-7 gün sonra ödem gerileyince çok sarkıtmamak şartıyla normal tutulabilir.
Dikişler genellikle 10-15 gün arası alınmaktadır. Dikişler alınana kadar yara yerine su değdirilmemelidir. Pansuman 2-3 gün aralıklarla yapılabilir. Doktorunuzun önerisine göre haftalık pansuman değişimi bile uygulanabilir.
El bilekliği veya kısa kol atel genel olarak 3-6 hafta süre ile kullanılmaktadır. Erken dönemde el bileği hareketsiz tutulabilir. Doktorunuzun önerisine göre kısmi pasif veya aktif hareketler erken dönemde de başlanabilir.
Erken Rehabilitasyon: Ameliyatı takip eden ilk birkaç hafta boyunca, hastalar genellikle bir fizik tedavi uzmanının rehberliğinde nazik hareket aralığı egzersizlerine başlayabilirler. Bu egzersizler, sertliği önlemeye ve bilek hareketliliğini artırmaya yardımcı olur.
Kademeli Güçlendirme: İyileşme ilerledikçe, hastalar bilek stabilitesini ve işlevini yeniden inşa etmek için güçlendirme egzersizlerine kademeli olarak geçerler. Genellikle 6.haftadan sonra iyileşmenin düzeyine göre kademeli olarak fizik tedavi programı başlanabilir.
Kendi klinik uygulamamızda; tamir uygulanan hastalara 3 hafta el bileği kısa kol atelle hareketsiz olarak istirahatte tutulurken 3.haftadan sonra nazik hareket egzersizleri ile el bilekliği kullanımı başlanmaktadır. 6. Haftadan sonra fizik tedavi programına başlanan hastaların tam iyileşmesi ve işbaşı yapması 3 ila 4 ayda tamamlanmaktadır.