Diz Protezi Ameliyatı

 

Halk arasında “diz kapağı ameliyatı” veya “diz platin ameliyatı” olarak da bilinen diz protezi ameliyatı, hasarlanmış (kireçlenme) diz ekleminin metal implant ve plastik bir ara yüzeyden oluşan eklemle değiştirilmesini içeren cerrahi bir işlemdir. Ameliyat dışı tüm yöntemler dizdeki ağrı ve hareket kısıtlılığına fayda sağlamadığında ağrıyı gidermek ve diz ekleminin işlevini eski haline getirmek için diz protezi ameliyatı yapılır.

 

Ameliyat sırasında ortopedi cerrahı diz ekleminden hasarlı kıkırdak ve kemiği çıkarır ve yerine metal ve plastik bileşenlerden oluşan yapay bir eklem yerleştirir. Yapay eklem, sağlıklı bir diz ekleminin şeklini ve işlevini taklit edecek şekilde tasarlanmıştır ve hastanın diz eklemini daha özgürce ve ağrısız hareket ettirmesini sağlar.

 

Diz protezi ameliyatı, tipik olarak, fizik tedavi veya ilaç tedavisi gibi ameliyat dışı tedavilere yanıt vermeyen kireçlenme (artrit) veya diğer dejeneratif durumlar nedeniyle şiddetli diz ağrısı çeken hastalar için önerilir. Ameliyat hareketliliği iyileştirmeye, ağrı ve şişliği azaltmaya ve genel yaşam kalitesini iyileştirmeye yardımcı olabilir.

 

Diz Eklemi

 

Diz eklemi vücuttaki en büyük eklemdir ve üç ana bölümden oluşur: femur (uyluk kemiği), tibia (kaval kemiği) ve patella (diz kapağı). Diz eklemi, bacağın bükülmesine ve kaldırılmasına izin veren menteşeye benzeyen bir eklemidir. Eklem, bağlarla bir arada tutulur ve şoku emmeye ve kemikler arasındaki sürtünmeyi önlemeye yardımcı olan kıkırdak ve menisküs ile desteklenir.

 

Diz Eklemi Ağrısı

 

Diz ağrısı, yaralanma, aşırı kullanım (dejenerasyon), osteoartrit (kireçlenme) veya romatoid artrit (romatizma) gibi altta yatan tıbbi durumlar dahil olmak üzere çeşitli faktörlerin neden olabileceği yaygın bir şikayettir. Diz ağrısının belirtileri arasında şişlik, sertlik, halsizlik ve diz eklemini hareket ettirmede zorluk olabilir.

 

Diz Kireçlenmesi (Osteoartrit)

 

Diz kireçlenmesi (osteoartrit), diz eklemindeki kıkırdak zamanla aşındığında ortaya çıkan ve kemiklerin birbirine sürtünmesine neden olan dejeneratif bir eklem hastalığıdır. Diz kireçlenmesi; diz ekleminde ağrıya, şişmeye, sertliğe ve hareket kısıtlılığına neden olabilir. Diz kireçlenmesi için risk faktörleri yaş, obezite, önceki diz yaralanmaları ve genetiği içerir. Diz osteoartriti için tedavi seçenekleri ilaçlar, fizik tedavi, kilo verme ve ciddi vakalarda ameliyattır.

 

Diz Protezi Ameliyatı Kimlere Yapılır?

 

  1. Diz kireçlenmesi (diz osteoartriti) olan kişiler: Osteoartrit (kireçlenme), diz protezi ameliyatının en yaygın nedenidir. Bu rahatsızlığı olan kişiler diz eklemlerinde ağrı, sertlik ve azalmış hareket açıklığı yaşayabilir.

 

  1. Romatoid artritli kişiler: Romatoid artrit, diz eklemi de dahil olmak üzere eklem hasarına ve şekil bozukluğuna neden olabilen bir hastalıktır.

 

  1. Travma veya kırık sonrası eklem hasarı olan kişiler: Kırık veya bağ yırtılması gibi bir diz yaralanmasından sonra diz eklemi kıkırdak hasarı ve diz eklemi kireçlenmesi gelişebilir. Bu durum ilk yaralanmadan yıllar sonra ortaya çıkabilir ve uzun süreli ağrı ile dizde hareket kısıtlılığına neden olabilir.

 

  1. Avasküler nekrozu olan kişiler: Bu durum, diz eklemindeki uyluk kemiği veya kaval kemiğine kan akışında bir kayıp olduğunda ortaya çıkar ve bu da kemikte çökme ve eklem hasarına yol açabilir.

 

  1. Diz şekil bozukluğu olan kişiler: Çarpık bacak veya çarpık diz görünümü gibi ciddi diz şekil bozukluğu ile beraber eklem hasarı olan kişilerde diz protezi ameliyatı gerekli olabilir.

 

  1. Daha önceki diz ameliyatları başarısız olan kişiler: Bazı durumlarda, önceki ameliyatlar diz eklemi kıkırdak hasarında iyileşme ve rahatlama sağlamazsa diz protezi ameliyatı gerektirebilir.

 

Her kişinin dizindeki durumun farklı olduğunu ve diz protezi ameliyatının bireyin özel durumu için en iyi tedavi şekli olup olmadığını bir Ortopedi ve Travmatoloji uzmanının belirleyeceğini unutmamak önemlidir.

 

Diz Protezi Ameliyatı Öncesi

 

Diz protezi ameliyatı olmadan önce ele alınması gereken bazı durumlar vardır. Bunlar:

 

  1. Genel tıbbi değerlendirme: Hasta, genel sağlık durumunu değerlendirmek ve ameliyat sırasında veya sonrasında ortaya çıkabilecek potansiyel risk faktörlerini veya komplikasyonları belirlemek için tipik olarak kapsamlı bir tıbbi değerlendirmeye tabi tutulur.

 

  1. Görüntüleme çalışmaları: Diz eklemindeki hasarın boyutunu değerlendirmek ve cerrahi planı yönlendirmeye yardımcı olmak için röntgen ve MR (emar) veya BT (tomografi) gibi görüntüleme çalışmaları istenebilir.

 

  1. Kan testleri: Tam kan sayımı, böbrek fonksiyon testleri, karaciğer fonksiyon testleri ve elektrolit seviyeleri dahil olmak üzere hastanın genel sağlığını değerlendirmek için kan testleri yapılır.

 

  1. İlaçlar: Hastanın ameliyattan önce kan sulandırıcılar, şeker ilaçları, psikiyatrik ilaçlar, kortizon ve bitkisel takviyeler dahil olmak üzere bazı ilaçları alması veya almaması gerekebilir.

 

  1. Yaşam tarzı değişiklikleri: Hastalara genel sağlıklarını iyileştirmek için sigarayı bırakmak, kilo vermek ve fiziksel aktiviteyi artırmak gibi yaşam tarzı değişiklikleri yapmaları önerilebilir.

 

  1. Egzersizler: Ameliyattan sonra hastanın diz ekleminde güç ve hareketliliği yeniden kazanmasına yardımcı olmak için rutin egzersizler başlanacaktır. Fakat bu egzersizlerin ameliyat öncesi başlanması da ameliyat sonrası dönem için faydalı olabilir.

 

Diz protezi ameliyatından mümkün olan en iyi sonuçları elde etmek için hastaların sağlık ekibiyle açık bir şekilde iletişim kurması ve tüm ameliyat öncesi talimatları takip etmesi önemlidir.

 

Diz Protezi Ameliyatı

 

Diz protezi ameliyatı, diz ekleminin hasarlı veya aşınmış yüzeylerinin protez implantla değiştirilmesini içeren cerrahi bir işlemdir. Ameliyat tipik olarak genel veya bölgesel anestezi altında (belden aşağı uyuşturularak) yapılır. Ameliyat süresi yaklaşık 1-2 saattir. Cerrahi işlemde uygulanan temel adımlar şu şekildedir:

 

  1. Kesi: Cerrah dizin ön kısmında dikey uzun bir kesi yaparak eklemi açığa çıkarır ve hasarlı yüzeylere erişim sağlar.

 

  1. Kemiklerin hazırlanması: Femur (uyluk kemiği), tibia (kaval kemiği) ve patellanın (dizkapağı) hasarlı kıkırdak ve kemik yüzeyleri testere kullanılarak kesilir ve çıkarılır. Cerrah daha sonra kalan kemik yüzeylerini diz protezini yerleştirmeye hazırlamak için şekillendirecektir.

 

  1. Protezin yerleştirilmesi: Deneme protezler ile kontrol yapıldıktan sonra asıl protez bileşenleri hazırlanan kemik yüzeylerine yerleştirilir. Protezin kemiğe sabitlenmesinde kemik çimentosu kullanılır. Plastik parça (insert) tibial parçanın üstüne oturtulur ve eklem yerine yerleştirilir.

 

  1. Kapatma: Protez yerleştirildikten sonra ve kemik çimentosu donduktan sonra, cerrah kesiği dikiş ile anatomik olarak kapatır ve diz bandajla sarılır.

 

 

Diz Protezi Ameliyatı Sonrası

 

Ameliyattan sonra hasta, diz ekleminde güç ve hareketliliği yeniden kazanmasına yardımcı olmak için ve ağrı yönetimi için hastanede yaklaşık olarak 2-3 gün geçirecektir. Hastanın ameliyat sonrası ayağa kaldırılıp yürütülmesi, diz egzersizleri, yara pansumanı ve ilaç tedavisi hastanede yattığı sürece uygulanır. Taburculukta, hastaya cerrahi bölgeye nasıl bakılacağı konusunda talimatlar anlatılır, reçete edilen ilaçları kullanması önerilir ve kontroller için ne zaman hastaneye başvuracağı söylenir.

 

Ameliyattan sonra, hastalar tipik olarak dizde bir miktar ağrı, şişlik ve sertlik yaşayacaklardır, ancak diz iyileştikçe bu durum zamanla kademeli olarak düzelecektir.

 

Diz protezi ameliyatı sonrası iyileşme süresi, hastanın yaşı, genel sağlık durumu ve ameliyatın kapsamı gibi çeşitli faktörlere bağlı olarak değişebilir. Genellikle hastalar ameliyat olan dizine ağırlık verebilir ve ameliyattan hemen sonra egzersizlere başlayabilir. Ameliyat sonrası ilk yürüyüşte ve ameliyat sonrası cerrahın uygun bulduğu zamana kadar yürüyüş için yürüteç veya koltuk değneği gibi bir destek kullanılır. Egzersizlerin temel amacı dizdeki kaslara güç kazandırmak ve diz eklemi hareketini artırmaktır.

 

Hastaların ameliyat sonrası iyileşme için reçete edilen ilaçları almak, kontrol randevularına zamanında gelmek ve diz eklemine aşırı baskı uygulayabilecek belirli faaliyetlerden kaçınmak da dahil olmak üzere doktorlarının talimatlarına uyması önemlidir. Uygun bakım ve takip ile çoğu hasta, diz protezi ameliyatından sonra hareket kabiliyetini yeniden kazanır ve ağrısız bir dizle hayat kalitesine yeniden kavuşur.

İletişim için tıklayınız.

Bursa Ortopedi sayfası için tıklayınız.