Travma

TRAVMA

TRAVMA NEDİR?

Travma vücuda dışarıdan etki eden ve etki ettiği yerde olumsuz değişikliğe sebep olan her türlü olaya verilen genel isimdir. Bu fiziksel olarak düşme veya çarpma şeklinde olacağı gibi, psikolojik olarak da olabilmektedir. Ortopedi ve Travmatoloji’de bizim ilgilendiğimiz travma genel olarak vücuda etki eden fiziksel travmadır.

Ortopedi ve Travmatoloji’nin acil tedavilerinden olan travmada erken ve doğru müdahale çok önemlidir. Acil tedavi erkenden yapılmalıdır fakat bu nihai tedavide acele etmek anlamına gelmemelidir. Genel olarak kırık ameliyatlarının erken yapılmadığı zaman sonucun kötü olacağı şeklinde toplumda bir genel görüş olsa da bazı kırıkları yumuşak dokunun toparlaması veya hastanın genel durumunun toparlanması sonrası ameliyat etmek tedavi sonucu açısından daha iyidir. 

Ortopedi ve Travmatoloji’nin tanı koyduğu ve tedavi ettiği travmaları genel olarak kemik travmaları ve yumuşak doku travmaları olarak ikiye ayırabiliriz. Kemik travmaları kemikte kırığa sebep olabilir veya kemik yapıda bozulmaya yol açabilir. Yumuşak doku travmaları ise yumuşak doku olarak ele aldığımız bağ doku, kas doku, tendonlar gibi birçok dokuya hasar verebilir.

YUMUŞAK DOKU TRAVMALARI NASIL TEDAVİ EDİLİR?

Travma sonrası yumuşak doku hasarı farklı derecelerde olabilir. Örneğin, ağır bir ezilme sonrası oluşan hasar damar ve sinirlere hasar verip kalıcı hasar bırakabilirken hafif bir yumuşak doku travması kısa sürede istirahatle iyileşebilmektedir. Travma sonrası ilk değerlendirme fizik muayene ile yapılır. Görüntüleme yöntemi olarak önce direkt grafiler yani röntgenler çekilir. Travmaya uğrayan bölgede eğer görüntüleme ile kemikte bir hasar saptanamazsa ilk aşamada bu yumuşak doku travması olarak tanımlanabilir. Yumuşak doku travmalarının çoğunda BT ve MR gibi ileri görüntüleme tetkikleri hemen istenmeyebilir. Fakat klinik şüphe varlığında bu tetkikler acil başvuruda da istenebilmektedir.  Yumuşaka doku travmasının tedavisi istirahat, buz tatbiki, etkilenen bölgenin yüksekte tutulması (elevasyon) ve medikal tedavidir. Ortopedi hekimi travmanın şiddetine ve mevcut hasarın şiddetine göre gerekli gördüğü takdirde hastayı yatarak veya ayakta takip edebilir.

KEMİK KIRIKLARI NASIL TEDAVİ EDİLİR?

Kırıkların tedavisi acildir ve hemen her zaman Ortopedi hekimi tarafından değerlendirilmelidir. İlk müdahale çoğu zaman acil serviste yapılır ve hasta daha sonra Ortopedi hekimine yönlendirilir. Gerekli değerlendirmeler sonrası kırık tanısı koyulan hastanın acil tedavisi tespit yöntemleri, alçılama veya ameliyatla yapılabilmektedir. Hangi kırığın ameliyat dışı tedaviyle iyileşeceği ve hangi kırığın ameliyatla iyileşebileceği kırığın tipine, yerine, hastanın yaşına, hastanın sağlık durumuna ve kırığın üzerinden geçen zamana bağlıdır. Örneğin, önkol kırıkları çocukluk çağında çoğunlukla alçı ile tedavi edilirken erişkin dönemde çoğunlukla ameliyat gereklidir. Bazı kırıklar erken dönemde ameliyatla tedavi edilmeliyken bazı kırıklarda doku ödemi geçene kadar beklemek yara iyileşmesi açısından daha faydalı olacaktır.

Özetle;

Travmaya yaklaşım ve tedavi birçok faktöre bağlı ve mutlaka Ortopedi hekimince yönetilmesi gereken acil bir tıbbi durumdur. Travma sonrası acil servise ilk müdahalesi yapılan hasta Ortopedi ve Travmatoloji hekimine mutlaka başvurmalıdır. Muayene ve görüntüleme sonrası yumuşak doku travması veya kırık tanısı koyulan hastanın tedavisi yapılır. Hastanın tekrar eski fonksiyonuna kavuşması ve dokuların eski normal yapısına dönmesi tedavide temel hedeflerdir.