Ayak baş parmağının dışa doğru kayması ve iç tarafta kemiksi bir çıkıntı oluşması durumuna halluks valgus adı verilir. Bu durum halk arasında genellikle “ayak başparmak kemik çıkıntısı” olarak bilinir. Özellikle kadınlarda, dar ve yüksek topuklu ayakkabı kullanımı ile sık görülür. Zamanla ağrıya, şekil bozukluğuna ve yürüme güçlüğüne yol açabilir.
Halluks valgus’un ileri evrelerinde cerrahi tedavi gerekebilir. Son yıllarda, klasik açık ameliyatlara alternatif olarak kapalı halluks valgus ameliyatı (perkütan halluks valgus cerrahisi) öne çıkmıştır. Bu yazıda, kapalı ameliyatın ne olduğunu, nasıl yapıldığını ve avantajlarını ayrıntılı şekilde ele alacağız.

Halluks Valgus Neden Olur?

Halluks valgus, yani ayak başparmağının dışa doğru kayması ve içe doğru kemiksi bir çıkıntı oluşması, birçok farklı nedene bağlı olarak gelişebilir. İşte halluks valgus’un en sık görülen nedenleri:

Genetik Yatkınlık

En önemli risk faktörlerinden biridir. Ailede halluks valgus öyküsü olan kişilerde bu deformiteye yakalanma riski daha yüksektir. Ayak yapısıyla ilgili kalıtsal özellikler, bu bozukluğun ortaya çıkmasında etkili olur.

Yanlış Ayakkabı Seçimi

Dar, sivri burunlu ve yüksek topuklu ayakkabılar ayak parmaklarına baskı yapar. Özellikle başparmağın uzun süre sıkışması deformitenin gelişmesini hızlandırabilir. Bu yüzden halluks valgus kadınlarda erkeklere göre çok daha sık görülür.

Düz Tabanlık (Pes Planus)

Ayak kemerinin çökmesiyle beraber, ayak biyomekaniği bozulur. Bu da başparmak üzerine binen yükü artırarak halluks valgus’a zemin hazırlar.

Gevşek Bağ Dokusu ve Ayak Kas Zayıflığı

Bazı kişilerde doğuştan bağ dokusu gevşekliği bulunur. Bu da ayak yapısını destekleyen bağların görevini tam yapamamasına ve zamanla deformite gelişimine yol açar.

Romatizmal Hastalıklar

Romatoid artrit gibi iltihaplı eklem hastalıklarında ayak eklemleri zamanla hasar görebilir ve deformasyon gelişebilir.

Ayağın Aşırı İçten Basması (Pronasyon)

Yürürken ayak tabanının içe doğru dönmesi, başparmak eklemi üzerine fazla yük binmesine neden olur. Bu durum da deformiteye katkıda bulunabilir.

Travmalar ve Kırıklar

Ayakta geçmişte meydana gelen travmalar veya kırıklar, başparmak ekleminde bozulmaya neden olabilir ve halluks valgus’a yol açabilir.

İleri Yaş ve Kadın Cinsiyet

Yaş ilerledikçe ayak kemiklerinde ve bağ dokularında zayıflama olabilir. Kadınlarda ise bağ dokusu gevşekliği ve uygunsuz ayakkabı kullanımı bu durumu daha da yaygın hale getirir.
Halluks valgus’un nedeni tek bir faktör değildir; genetik yatkınlık, ayakkabı seçimi ve biyomekanik bozukluklar bu tabloya birlikte katkı sağlar. Bu nedenle erken dönemde doğru ayakkabı seçimi, ayak egzersizleri ve ortopedik destekler ile ilerlemesi yavaşlatılabilir. Ancak ileri vakalarda cerrahi müdahale gerekebilir.

Halluks Valgus Belirtileri Nelerdir?

Ayak baş parmağının dışa doğru kayması
Ayak iç tarafında sert, ağrılı bir çıkıntı oluşması
Ayakkabı giymede zorluk
Ayak ön kısmında baskı ve yürüme sırasında ağrı
Diğer parmaklarda da şekil bozukluğu (özellikle ikinci parmakta)

Halluks Valgus Ameliyatı Ne Zaman Yapılır?

Halluks valgus yani başparmak çıkıntısı, başlangıçta sadece kozmetik bir sorun gibi görünse de, zamanla ağrıya ve günlük yaşamı etkileyen kısıtlamalara yol açabilir. Her hastada aynı hızda ilerlemese de, bazı belirtiler ameliyat zamanının geldiğini işaret eder.
İşte ameliyat kararı alınmasında dikkate alınan başlıca durumlar:

İlaç ve Ayakkabı Değişikliğiyle Geçmeyen Ağrı

Konforlu ve geniş ayakkabılarla, tabanlıklarla veya ağrı kesici ilaçlarla rahatlama sağlanamıyorsa, ağrı kronik hale gelmişse ameliyat düşünülmelidir.

1. Giderek Artan Şekil Bozukluğu
   Başparmak zamanla ikinci parmağın altına veya üstüne doğru kaymaya başlıyorsa, parmaklarda sürtünme ve nasırlar oluşuyorsa, deformite ilerlemiş demektir. Bu durum cerrahi gerekliliği doğurabilir.
2. Günlük Yaşam Kalitesinin Bozulması
   Uzun yürüyüşlerde ağrı
   Spor yapamama
   Rahat ayakkabı bile giyememe
   Parmaklarda sıkışma ve tahriş
   Gibi günlük yaşamı etkileyen belirtiler ameliyat için güçlü birer göstergedir.
3. Ayakta Denge ve Yük Dağılımı Bozukluğu
   Başparmağın görevini yerine getirememesi, diğer parmaklara fazla yük binmesine ve zamanla başka parmaklarda da deformiteye yol açabilir. Bu zincirleme durumu önlemek için cerrahi müdahale gerekebilir.
4. İkincil Sorunların Gelişmesi
   İkinci parmakta çekiç parmak deformitesi
   Ayak tabanında nasır
   Ayakta sık sık oluşan yara ve enfeksiyonlar
   Bu tür komplikasyonlar ortaya çıktıysa ameliyat kaçınılmaz olabilir.
5. Estetik ve Psikolojik Rahatsızlık
   Bazı hastalar ayaklarının görünümünden dolayı psikolojik olarak rahatsız olabilir, açık ayakkabı giymekten kaçınabilir. Eğer bu durum sosyal yaşamı olumsuz etkiliyorsa ve hasta ameliyat istiyorsa, cerrahi seçenek gündeme gelebilir.

Ameliyat Kararını Kim Verir?

Ameliyat kararı hastanın şikayetleri, deformitenin derecesi, yaşam tarzı ve ortopedik muayene bulgularına göre ortopedi ve travmatoloji uzmanı tarafından verilir. Her hasta için en uygun tedavi kişisel olarak planlanmalıdır.

Ameliyat Olmazsam Ne Olur?

Ameliyat edilmeden bırakılan halluks valgus, zamanla:
– Deformitenin artmasına,
– Diğer parmaklarda şekil bozukluğuna,
– Kalıcı ayak problemlerine,
– Günlük aktivitenin kısıtlanmasına neden olabilir.
Bu nedenle erken dönemde önlem alınması önemlidir.

Halluks valgus ameliyatı, sadece şekil bozukluğu için değil, yaşam kalitesini bozan ve ilerleyici olan deformitelerde önerilir. Ağrılarınız artıyor, ayakkabı bulmak zorlaşıyor ve parmaklarınızda belirgin bir şekil bozukluğu hissediyorsanız, bir ortopedi uzmanına başvurarak doğru zamanlama hakkında bilgi almanız en sağlıklı yoldur.

Halluks Valgus Ameliyatı Nasıl Yapılır?

Halluks valgus, ayak başparmağının dışa kayması ve iç tarafında kemiksi bir çıkıntı oluşması durumudur. Bu deformite ilerlediğinde ağrıya, yürüme zorluğuna ve ayakkabı giymede sıkıntıya yol açabilir. Diğer tedavi yöntemlerinin yeterli olmadığı durumlarda cerrahi müdahale gerekebilir. Peki halluks valgus ameliyatı nasıl yapılır?

1. Ameliyat Öncesi Değerlendirme

Ameliyat kararı alınmadan önce:
– Ayak röntgeni çekilir.
– Deformitenin derecesi ölçülür (özellikle açılar).
– Ayak basma analizi gerekebilir.
Hastanın yaşı, yaşam tarzı, varsa başka hastalıkları göz önüne alınarak kişiye özel cerrahi plan yapılır.

2. Anestezi Türü

Ameliyat genellikle spinal (belden uyuşturma) veya lokal anestezi ile yapılır.
Bazı durumlarda hafif sedasyon ya da genel anestezi de tercih edilebilir.

3. Ameliyat Teknikleri

Halluks valgus ameliyatında amaç, başparmağın doğal hizasına getirilmesi, kemik çıkıntısının alınması ve deformitenin düzeltilmesidir. Bunun için çeşitli cerrahi teknikler kullanılabilir:

✅ Açık Ameliyat (Klasik Yöntem)
Ciltte birkaç cm’lik kesi yapılır.
Kemik çıkıntısı alınır.
Kemik kesilerek (osteotomi) parmak hizaya getirilir.
Düzeltme vidalar veya tellerle sabitlenir.
Bazı durumlarda tendon veya bağ yapıları da dengelenebilir.

✅ Kapalı (Perkütan) Ameliyat
Ciltte sadece birkaç milimetrelik kesiler açılır.
Kemik düzeltmesi özel frezlerle yapılır.
Girişimler floroskopi (canlı röntgen) altında gerçekleştirilir.
Daha az doku hasarı, daha az ağrı ve daha estetik sonuç sağlar.

✅ Mini Açık Teknikler
Açık ve kapalı yöntemlerin kombinasyonu kullanılır.
Hem güvenli düzeltme yapılır hem de dokuya minimal zarar verilir.

4. Kemik Düzeltmesi ve Sabitleme

Başparmak kemikleri doğru açıya getirildikten sonra bu pozisyonda kalmaları için:
– Titanyum vidalar
– Tel veya küçük plaklar kullanılabilir.
Bu materyaller genellikle vücutta kalabilir, çıkarılmaları gerekmez.

5. Cilt Kapatma ve Bandajlama

Kesiler dikkatlice kapatılır.
Ayak özel bir bandaj ve ameliyat sonrası ayakkabısı ile desteklenir.
Dikişler genellikle 2 hafta sonra alınır.

6. Ameliyat Süresi

Ortalama 30–60 dakika arasında sürer. İşlem genellikle günübirliktir; hasta aynı gün ya da ertesi gün taburcu edilir.

7. Ameliyat Sonrası Süreç

İlk günlerde istirahat ve buz uygulaması önemlidir.
Özel tabanlı ameliyat ayakkabısı ile hasta kısa sürede yürüyebilir.
4–6 hafta içinde ayak giderek normale döner.
Fizik tedavi ve egzersizler ile parmak hareket açıklığı korunur.
Tam iyileşme 2-3 ayı bulabilir.

Halluks valgus ameliyatı, teknik çeşitliliği ve kişiye özel planlaması ile başarılı sonuçlar veren bir işlemdir. Ameliyat, sadece çıkıntıyı almakla kalmaz, aynı zamanda parmak açısını düzeltir ve hastanın yaşam kalitesini yükseltir.

Kapalı Halluks Valgus Ameliyatı Nedir?

Kapalı halluks valgus ameliyatı, ciltte sadece birkaç milimetrelik küçük kesilerle yapılan ve özel aletlerle kemik düzeltmesinin gerçekleştirildiği modern bir cerrahi yöntemdir. Bu teknikte geniş cilt kesileri ve dikişlere gerek kalmadan, kemikte gerekli düzeltmeler yapılır.
“Kapalı” ameliyatın anlamı: Ciltte büyük kesiler yapılmadan, mini kesiler içinden özel cerrahi frezlerle kemik kesileri gerçekleştirilir. Girişimler floroskopi (canlı röntgen) eşliğinde yapılır.

Ameliyat Nasıl Yapılır?

Hastaya genellikle lokal, spinal veya hafif genel anestezi uygulanır.
Ayakta sadece birkaç mm’lik küçük kesiler açılır.
Özel mikro aletlerle kemik kesisi (osteotomi) yapılır.
Baş parmak uygun pozisyona getirilir.
Gerekli durumlarda küçük vidalarla sabitleme yapılabilir.
Genellikle ciltte dikişe gerek kalmaz ya da çok az sayıda dikiş atılır.

Kapalı Ameliyatın Avantajları Nelerdir?

Daha az doku hasarı: Cilt ve yumuşak dokulara daha az zarar verilir.
Daha az ağrı: Klasik ameliyatlara kıyasla genellikle daha az ağrı olur.
Daha hızlı iyileşme süreci
Daha az iz: Gözle görülür ameliyat izi genellikle oluşmaz.
Ayakkabıya erken dönüş: Hastalar çoğu zaman özel ayakkabılarla birkaç gün içinde yürüyebilir.
Estetik görünüm: Ayakta şekil düzelir ve kozmetik olarak daha iyi sonuç alınır.

İyileşme Süreci Nasıldır?

Ameliyat sonrası hastalar genellikle aynı gün ya da ertesi gün taburcu edilir.
Özel ameliyat ayakkabısı ile genellikle 2-3 hafta içinde yürümek mümkündür.
Tam iyileşme süresi kişiye göre değişmekle birlikte 6-8 hafta sürer.
Ameliyattan sonra fizyoterapi ve egzersiz programları önerilebilir.

Her Hasta İçin Uygun mu?

Kapalı halluks valgus ameliyatı birçok hasta için uygun bir seçenektir. Ancak parmak deformitesinin çok ileri olduğu bazı durumlarda klasik açık cerrahi yöntemler gerekebilir. Bu nedenle karar, ortopedi uzmanının detaylı muayenesi ve radyolojik değerlendirme sonucunda verilmelidir.

Kapalı Ameliyatın Riskleri Var mı?

Her cerrahi işlem gibi bu ameliyatın da bazı riskleri olabilir:
– Enfeksiyon
– Kemik kaynamasında gecikme
– Yeniden deformite gelişimi
– Sinir hasarı (nadir)
Ancak kapalı teknik sayesinde bu riskler klasik cerrahiye göre genellikle daha düşüktür.

Sonuç

Kapalı halluks valgus ameliyatı, ayak başparmak çıkıntısının modern ve konforlu bir tedavi yöntemidir. Daha az ağrı, hızlı iyileşme süreci ve estetik sonuçlarıyla, hem hasta hem cerrah açısından avantajlı bir yaklaşımdır. Ayak yapınızda şekil bozukluğu ve ağrı hissediyorsanız bir ortopedi ve travmatoloji uzmanına başvurarak uygun tedavi seçeneği hakkında bilgi alabilirsiniz.

İletişim için tıklayınız.

Bursa Ortopedi web sitesindeki halluks valgus yazımız için tıklayınız.